عمار جشنواره‌ای است که تلاش کرده با توجه به مسائل مردم سراسر کشور، نگاه انحصارگرایانه به مسائل پایتخت‌نشینان را بشکند تا همه اقشار مردم، خودشان را روی پرده سینما ببینند؛ از یک کشاورز روستایی گرفته تا یک بچه مسجدی. در ۱۲ دوره جشنواره هم آثاری که عموماً بستری برای دیده شدن در دیگر جشنواره‌ها را نداشتند در عمار فرصت نمایش پیدا کردند، آثاری با دغدغه‌های انقلابی و نقد درون‌گفتمانی همراه با راهکار. دراین‌باره با مجید رستگار، کارگردان سینما و تلویزیون گفت‌وگو کردیم.
جشنواره ای خودجوش و مردمیرستگار از فیلم‌سازانی که آثارش در چند دوره برگزیده جشنواره فیلم عمار شده، مستند آرشیوی «کدهای سیاه» را با نگاه جدیدی به موضوع لانه جاسوسی از منظر رسانه‌های غربی در دست تولید داشت که به این دوره نرسید اما به عنوان کارگردان هنری و تدوینگر در دو اثر «دیوارکش» و «قرنطینه» در جشنواره امسال حضور دارد.
کارگردان «عابدان کهنز» که از آثار برگزیده دوره‌های گذشته این جشنواره است، باور دارد «عمار» یک جشنواره خودجوش و مردمی است که در این سال‌ها سعی کرده با کمترین هزینه، بهترین خروجی‌ها را داشته باشد چه بسا که در مقایسه با جشنواره‌های دیگر، هزینه کمتر و خروجی‌های پرمحتواتری داشته است.
رستگار می‌گوید: برای جشنواره «عمار» بیشتر محتوا اهمیت دارد. یکی از دلایلی که سبب شد وجود «عمار» احساس شود این بود که سعی کند خلأها را جبران نماید یعنی مسائلی که در جشنواره‌های دیگر از جمله جشنواره فیلم فجر دیده نمی‌شود در «عمار» دیده شود.
او با بیان اینکه فیلم‌های عمار علاوه بر پرداختن به دستاورهای داخلی، نقد درون‌گفتمانی را هم مورد توجه قرار داده اما با ارائه راهکار، خاطرنشان می‌کند: معمولاً در آثار جشنواره‌های دیگر می‌بینیم سویه‌های سیاه‌نمایی در آن‌ها پررنگ است بدون اینکه روزنه امیدی باقی بگذارند اما «عمار» درعین حال که به سازمان‌ها و اقدامات غلط، نقد وارد می‌کند در کنارش راهکارها و امیدهایی هم ارائه می‌دهد و فضا را در آینده روشن می‌بیند، ضمن اینکه امید کاذب نمی‌دهد و مخاطب با دیدن فیلم‌ها و مستندهای جشنواره، این موضوع را درک می‌کند.
تربیت فیلم‌سازان انقلابی
رستگار با اشاره به تنوع شرکت‌کنندگان در این جشنواره می‌گوید: عده ای از شرکت‌کنندگان شامل جوانانی می‌شوند که به دنبال فضایی برای دیده شدن فیلمشان هستند و آثار دغدغه‌مندی که در جشنواره‌های دیگر حذف یا سانسور می‌شوند در این جشنواره فرصت نمایش پیدا می‌کنند. این یکی از مهم‌ترین کارهایی است که عمار با آثار فیلم‌سازان همسو و همفکر خودش می‌کند.
به گفته او، این جشنواره علاوه بر فضایی که برای نمایش آثار دغدغه‌مند به وجود می‌آورد، آثار چند دسته از فیلم‌سازان را به نمایش می‌گذارد؛ یک دسته فیلم‌سازانی هستند که سال‌ها پیشتر از جشنواره هم کار می‌کردند و آثار دغدغه‌مندی هم می‌ساختند ولی جایی برای عرضه و نمایش نداشتند یا به موضوعاتی می‌پرداختند که در دیگر جشنواره‌ها به آن‌ها پرداخته نمی‌شده ولی در «عمار» این فضا به آن‌ها داده شد. یک دسته هم فیلم‌سازانی هستند که با «عمار» رشد کردند و میدان و فضا برای تولید آن‌ها باز شد. این مهم‌ترین دستاورد «عمار» بود چون فیلم‌سازان کم‌تجربه و بااستعدادی از سراسر کشور به عرصه فیلم‌سازی ورود پیدا کردند، کم‌کم با «عمار» رشد نمودند، دوره‌های فیلم‌سازی را گذراندند و سال به سال آثارشان را قوی‌تر کردند.
او با اشاره به بخش «فیلم ما» یادآور می‌شود: در این بخش، فیلم‌سازان کم‌تجربه‌ای که نگاه و محتوای ارزشمندی برای ارائه دارند شرکت می‌کنند. بیشتر فیلم‌سازان این بخش، کار اولی هستند و عموماً طیف سنی جوانان و نوجوانان را تشکیل می‌دهند. بسیاری از شرکت‌کنندگان این بخش، فیلم‌های کوتاهی را با ابزار ساده‌ای همچون گوشی‌هایشان می‌سازند و به جشنواره می‌فرستند.
صدای مردم و محرومان
کارگردان سریال «وضعیت زرد» با بیان اینکه تربیت فیلم‌سازان انقلابی و متعهد از اهداف جشنواره عمار است، خاطرنشان می‌کند: فیلم‌سازان انقلابی در جشنواره عمار، جایی برای عرضه آثارشان پیدا و سعی کردند خودشان را رشد دهند. جشنواره عمار هم سعی کرد در این ۱۲ دوره رشد کند و دوره‌های مختلفی را با استادان برجسته و دغدغه‌مند برگزار کرده است.
او با اشاره به اینکه «عمار» فضایی برای معرفی افراد است، ادامه می‌دهد: این جشنواره فضایی را فراهم کرده که فیلم‌سازان دغدغه‌مند و انقلابی، مسیرشان را راحت‌تر پیدا کنند. عمار از ابتدا بنا نداشته فیلمساز تربیت کند تا با آن‌ها تولید مشترک داشته باشد بلکه فضا را برای فیلم‌سازان انقلابی، مردمی و دغدغه‌مند فراهم کرده تا چراغ راهی برای آن‌ها باشد و نهادها و ارگان‌های دیگر که وظیفه تولید آثار انقلابی دارند از توانایی این فیلم‌سازان بااستعداد و تربیت‌شده استفاده کنند.
رستگار با بیان اینکه وقتی این جشنواره شکل گرفت، مردم کف جامعه صدایی نداشتند،یادآور می‌شود: صدای مردم دورافتاده‌ترین شهرهای کشورمان شنیده نمی‌شد، نه رسانه‌ها به آن‌ها توجه می‌کردند و نه صدایشان به پایتخت می‌رسید. یکی از اهداف «عمار» این بود که صدای آن‌ها باشد؛ در سال‌هایی که همه ایران محدود به پایتخت شده بود این جشنواره سعی کرد به افراد کم‌برخوردار هم توجه کند. «عمار» از ابتدای کار، علاوه بر حوزه تولید و توجه به آثار دغدغه‌مند و مسئله‌محور به اکران در دورافتاده‌ترین نقاط کشور هم توجه داشت و سعی کرد سینما را به مناطق محروم هم ببرد. این موضوع تا امروز هم ادامه دارد و موفق بوده است؛ مثلاً می‌بینیم برخی فیلم‌های سینمایی که در شبکه اکران مردمی عمار قرار می‌گیرند، چه فروش خوبی دارند؛ فیلم‌هایی که در سینمای ایران جایی ندارند اما در «عمار» به آن‌ها توجه می‌شود.
نظر شما